«Нашыя інтарэсы супадаюць: Расія павінна прайграць, імперыя павінна разваліцца»

Дзевятнаццаць стэндаў выставы ілюструюць амаль 30 гадоў барацьбы беларусаў супраць аўтарытарнага рэжыму і спроб Расіі анексаваць Беларусь. Падрабязнасці падзеі і фота з адкрыцця апублікаваў цэнтр камунікацый КНУ.

Выстава была арганізаваная КНУ імя Тараса Шаўчэнкі сумесна з дабрачынным фондам «Вольная Беларусь». У зале Чырвонага корпуса сабраліся студэнты, супрацоўнікі ўніверсітэта, а таксама беларускія дабраахвотнікі, якія змагаюцца або змагаліся за свабоду Украіны ў складзе Узброеных Сіл Украіны, грамадскія актывісты і эксперты.

— Гэта не першы наш праект, рэалізаваны з фондам «Вольная Беларусь». І кожны раз мы знаходзім новыя аспекты», — сказаў рэктар КНУ Уладзімір Бугроў падчас урачыстага адкрыцця выставы. — Два гады таму ва ўніверсітэце была прадстаўлена выстава «З Украінай у сэрцы», прысвечаная беларускім ваярам, якія змагаліся за незалежнасць Беларусі, але аддалі свае жыцці, абараняючы Украіну. Мы ўдзячныя тым, хто цяпер змагаецца са зброяй у складзе ўкраінскай арміі супраць расійскіх акупантаў.

Рэктар КНУ агучыў таксама няпростыя пытанні, якія гучаць як абвінанвачванне ў адрас беларусаў: чаму большасць з іх маўчыць, чаму яны не зрынуць злачынны рэжым Лукашэнкі, чаму яны абыякавыя да ўдзелу Беларусі ў вайне Расіі супраць Украіны?

— Я хачу сказаць, што гэта няпраўда. І наша сённяшняя выстава прызначана хаця б мінімізаваць гэтае распаўсюджанае ілжывае сцвярджэнне, — падкрэсліў Уладзімір Бугроў.

Паводле слоў кіраўніка фонду «Вольная Беларусь» Аляксея Францкевіча, студэнты — гэта будучыня Украіны, таму важна паказаць ім выразнае адрозненне паміж «лукашыстамі» і беларусамі:

Наіўна думаць, што Расіі патрэбныя новыя тэрыторыі. Не, яна хоча знішчыць нас як нацыю. Беларусь зараз перажывае паўзучую гібрыдную акупацыю. Схаваны акупант знішчае нашу мову, сімвалы, гісторыю.

Калі Украіна прайграе, яе чакае тое ж самае, перакананы Францкевіч. На яго думку, многія беларусы разумеюць гэта з уласнага досведу, таму так шмат іх ваюе ва ўкраінскай арміі супраць расійскіх акупантаў.

— Мы вядзем вайну супраць агульнага ворага, і толькі разам мы можам яго перамагчы». Нашыя інтарэсы супадаюць: Расія павінна прайграць, імперыя павінна разваліцца, — падкрэсліў Аляксей Францкевіч.

У рамках мерапрыемства адбыўся круглы стол, дзе прадстаўнікі беларускай дыяспары ва Украіне пракаментавалі асноўныя падзеі, апісаныя ў выставе.

Беларускі журналіст і праваабаронца Андрэй Мядзведзеў акрэсліў вехі гісторыі 30-гадовага супраціву беларусаў: ад Менскай вясны 1996-1997 гадоў да пратэстаў 2020 года, а таксама антываенных дэманстрацый 2022 года.

Паводле звестак фонду «Вольная Беларусь», толькі за першы месяц паўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну ў Беларусі было затрымана не менш за 1670 чалавек, 209 з якіх прыцягнуты да крымінальнай адказнасці.

Амаль чатыры дзясяткі беларусаў былі асуджаныя за прадастаўленне інфармацыі СМІ і каналам маніторынгу аб перамяшчэнні расійскай ваеннай тэхнікі, 15 — за намер ваяваць на баку Украіны, а 41 — за ахвяраванні беларускім добраахвотнікам у шэрагах Узброеных сіл Украіны.

Перад студэнтамі і выкладчыкамі таксама выступілі камандзір Беларускага добраахвотніцкага корпуса Радзівон «Гена» Батулін і былы камандзір Другога Інтэрнацыянальнага легіёна Руслан «Санта» Мірашнічэнка. Гэта адно з асноўных падраздзяленняў Узброеных Сіл Украіны, дзе ваюе найбольшая колькасць беларусаў.

— Гэта, без перабольшання, выдатныя людзі. Падчас вайны я бачыў шмат подзвігаў замежнікаў, якія змагаліся за Украіну, — сказаў Руслан Мірашнічэнка. — Дзеля перамогі Украіна павінна больш эфектыўна задзейнічаць палымяны пратэстны патэнцыял беларусаў.

Адпаведна, яшчэ адна мэта праекта, на думку арганізатараў, — рэгуляванне прававога статусу беларусаў, якія ваююць у складзе замежных добраахвотніцкіх падраздзяленняў ва Украіне: іх сацыяльная абарона, забеспячэнне роўных правоў з украінскімі вайскоўцамі, забеспячэнне доступу да медыцынскай дапамогі, магчымасці для рэабілітацыі і г.д.

— Нам трэба максімальна працаваць з гэтымі людзьмі, — перакананы палітолаг і дырэктар Інстытута сусветнай палітыкі Яўген Магда. 

Пасля пратэстаў 2020-га сотні тысяч беларусаў перайшлі тэрыторыю Украіны, многія з іх засталіся тут. Дзясяткі беларускіх патрыётаў загінулі падчас расійска-ўкраінскай вайны, змагаючыся ў складзе Узброеных сіл Украіны. А што можа быць лепш, чым аддаць жыццё за сваіх сяброў? І мы павінны пра гэта гаварыць і трансляваць гэта. Я лічу тое, што робіць фонд «Вольная Беларусь» пры падтрымцы Шаўчэнкаўскага ўніверсітэта, добрым і вялікім учынкам.

На думку палітолага, Расія зараз выкарыстоўвае «мяккую сілу» ў Беларусі, каб умацаваць свой уплыў, у прыватнасці, праз адукацыю. Напрыклад, у гэтым годзе ў РФ больш студэнтаў-беларусаў, чым у краінах ЕС. Такім чынам, расіяне закладваюць падмурак для будучых кантактаў, умацоўваюць свае пазіцыі.

— Нам таксама трэба больш актыўна будаваць палітыку добрасуседства з краінай, з якой у нас больш за тысячу кіламетраў агульнай мяжы. Асабліва цяпер, калі стаіць задача не дапусціць непасрэднага ўцягвання Беларусі ў вайну, — кажа Яўген Магда.

У цэнтры кануікацый нагадалі, што з 2024-га кафедра славянскай філалогіі Нацыянальнага інстытута філалогіі Кіеўскага нацыянальнага ўніверсітэта аднавіла вывучэнне беларускай мовы. Пазіцыя ўніверсітэта заключаецца ў тым, што беларуская мова — гэта мова дружалюбнага народа і салдат, якія ў складзе Узброеных Сіл Украіны змагаюцца за свабоду і незалежнасць як Украіны, так і сваёй радзімы.

Падчас круглага стала беларускаму герою Паўлу «Барту» Горбачу ўрачыста ўручылі медаль «Гонар і Слава». Узнагароду атрымала жонка загінулага героя.

Плануецца, што выстава фотаплакатаў «Гісторыя беларускага Супраціву» будзе экспанавацца ў розных навучальных карпусах Кіеўскага нацыянальнага ўніверсітэта.